نگاهی موشکافانه به فارسی دهم
نگاهی موشکافانه به فارسی دهم
کتاب فارسی دهم شامل هشت فصل با عناوین زیر است:
فصل اول: ادبیات تعلیمی
- درس ۱: چشمه (گزیده‌ای از کتاب گلستان سعدی)
- درس ۲: از آموختن، ننگ مدار (گزیده‌ای از رساله سیَرُالاَنسان ابوالحسن زکریا قزوینی)
فصل دوم: ادبیات پایداری
- درس ۳: پاسداری از حقیقت (گزیده‌ای از کتاب تاریخ بیهقی)
- درس ۴: آزاد
- درس ۵: بیداد ظالمان
فصل سوم: ادبیات غنایی
- درس 6: مهر و وفا
- درس ۷: جمال و کمال
فصل چهارم: ادبیات سفر و زندگی
- درس ۸: سفر به بصره
- درس ۹: کلاس نقاشی
فصل پنجم: ادبیات انقلاب اسلامی
- درس ۱۰: دریادلان صف شکن
- درس ۱۱: خاک آزادگان
فصل ششم: ادبیات حماسی
- درس ۱۲: رستم و اشکبوس
- درس ۱۳: گردآفرید
فصل هفتم: ادبیات داستانی
- درس ۱۴: طوطی و بقال
- درس ۱۵: درس آزاد (ادبیات بومی)
- درس ۱۶: خسرو
فصل هشتم: ادبیات داستانی
- درس ۱۷: سپیده دم
- درس ۱۸: عظمت نگاه
نگاهی موشکافانه به فارسی دهم
چکیده از انچه در اینده از دروس فارسی دهم یاد خواهید گرفت :
ادبیات تعلیمی:
- چشمه: در این درس با اهمیت علم و دانش و تلاش برای کسب آن آشنا می‌شویم.
- از آموختن، ننگ مدار: این درس بر لزوم یادگیری در هر سن و سالی تأکید می‌کند و داستان مردی را روایت می‌کند که در دوران پیری به دنبال علم می‌رود.
- پاسداری از حقیقت: در این درس با اهمیت صداقت و راستی و پیامدهای دروغگویی آشنا می‌شویم.
- قلمروهای زبانی: این درس به معرفی انواع قلمروهای زبانی (رسمی، غیررسمی، ادبی) و کاربرد آنها می‌پردازد.
- بیداد ظالمان: در این درس با ظلم و ستم ستمگران و مبارزه مردم علیه آنها آشنا می‌شویم.
ادبیات پایداری:
- مهر و وفا: این درس بر ارزش وفاداری و دوستی تأکید می‌کند و داستانی از فداکاری دو دوست را روایت می‌کند.
- جمال و کمال: در این درس با صفات نیکو و اخلاقیات حسنه آشنا می‌شویم.
- سفر به بصره: این درس به شرح سفر پرمخاطره یک مرد به بصره در زمان خلافت عباسیان می‌پردازد.
- کلاس نقاشی: در این درس با اهمیت هنر و خلاقیت آشنا می‌شویم.
- دریادلان صف شکن: این درس رشادت و دلاوری دریادلان ایرانی در جنگ با پرتغالی‌ها را به تصویر می‌کشد.
ادبیات غنایی:
- خاک آزادگان: در این درس با عشق به وطن و فداکاری برای آن آشنا می‌شویم.
- رستم و اشکبوس: این درس داستانی حماسی از نبرد رستم و اشکبوس، دو پهلوان ایرانی را روایت می‌کند.
- گردآفرید: در این درس با دلاوری و شجاعت یک زن ایرانی در نبرد با ضحاک ماردوش آشنا می‌شویم.
- طوطی و بقال: این درس داستانی طنزآمیز از طمع و حرص یک بقال را روایت می‌کند.
- درس آزاد: این درس به بررسی گزیده‌هایی از ادبیات بومی هر استان اختصاص دارد.
ادبیات داستانی:
- خسرو: این درس داستانی عاشقانه از عشق خسرو به شیرین و ماجراهای آنها را روایت می‌کند.
- سپیده دم: در این درس با ظلم و ستم خان‌ها و مبارزه مردم علیه آنها آشنا می‌شویم.
- عظمت نگاه: این درس بر ارزش صبر و بردباری و امید به آینده تأکید می‌کند.
نظم و نثر معاصر:
- مرغ سحر: این درس سروده‌ای از** **است که به بیداری و آزادی انسان‌ها دعوت می‌کند.
- آزادی: در این درس سروده‌ای از ** **با مضمون آزادی و رهایی از ظلم و ستم آمده است.
- وصیت پدر: این درس وصیت‌نامه‌ای از پدری به پسرش است که در آن او را به نیکی و درستکاری سفارش می‌کند.
- نغمه مرغ سحر: این درس سروده‌ای از ** **با مضمون امید به آینده و روشنی است.
متون علمی:
- دانشمند راستین: در این درس با ویژگیهای یک دانشمند واقعی و اهمیت علم و دانش آشنا می‌شویم.
- جهان از آغاز تا امروز: این درس به بررسی تاریخچه پیدایش جهان و موجودات زنده می‌پردازد.
- زمین، خانه ما: در این درس با اهمیت حفظ محیط زیست و خطرات تخریب آن آشنا می‌شویم.
نگارش:
- نامه‌نگاری: در این درس با اصول و فنون نامه‌نگاری آشنا می‌شویم.
- گزارش‌نویسی: این درس به آموزش چگونگی نوشتن گزارش‌های مختلف می‌پردازد.
- مقاله: در این درس با اصول و فنون مقاله‌نویسی آشنا می‌شویم
یکی
از آسـانترین و کاربردیترین شـیوههای بررسـی، کالبد شـکافی و تحلیل هر اثر، این است که
متن در سـه قلمرو بررسـی شـود: زبانی، ادبی و فکری.
1-قلمرو زبانی
این قلمرو، دامنۀ گستردهای دارد؛ از اینرو، آن را به سطوح کوچکتر تقسیم میکنیم:
ـ سـطح واژگانی: در اینجا، لغتها از نظر فارسـی یا غیرفارسـی بودن، روابط معنایی کلمات
ّن، تناسـب، نوع گزینش و همچنین درستنویسـی بررسی میشود.
از قبیل ترادف، تضاد، تضم
ـ سـطح دسـتوری: در اینجا، متن از دید ترکیبات و قواعد دسـتوری، )صرف و نحو( بررسـی
میشـود. در بخش »نحو« بیشـتر نثر معیار، مبنای کار اسـت.
قلمرو زبانی
قلمرو زبانی یکی از سه قلمرو اصلی در درس فارسی است که به بررسی ساختار و قواعد زبان فارسی می‌پردازد. این قلمرو شامل واژگان، دستور زبان و نگارش میشود.
واژگان
- انواع واژه: اسم، فعل، صفت، قید، ضمیر، حرف اضافه، وند، شبه جمله و جمله.
- معنی واژه: معانی مختلف یک واژه، مترادف و متضاد، هم‌آوا و هم‌نوا.
- ریشه و بن واژه: ریشه‌شناسی و ساختار واژه‌ها.
- گروه‌های واژگانی: میدان معنایی، خوشه معنایی، واژگان تخصصی.
دستور زبان
- انواع جمله: ساده، مرکب، پیچیده.
- نهاد و گزاره: اجزای اصلی جمله.
- انواع فعل: گذرا، ناگذرا، معلوم، مجهول، ماضی، مضارع، مستقبل، امر، نهی.
- انواع نقش‌های دستوری: فاعل، مفعول، مضاف، مضاف‌الیه، مسند، متعلق، قید.
- انواع نشانه‌ها: تصریفی، غیرتصریفی، ربطی.
نگارش
- انواع نگارش: رسمی، غیررسمی، ادبی.
- قواعد نگارش: املا، نقطه گذاری، علائم نگارشی.
- انواع نوشته: نامه، گزارش، مقاله، داستان، شعر.
اهداف آموزش قلمرو زبانی
- افزایش دایره واژگان: یادگیری واژه‌های جدید و درک معانی آنها.
- تقویت مهارت‌های زبانی: صحبت کردن، خواندن، نوشتن و شنیدن.
- ارتقای توانایی برقراری ارتباط: انتقال صحیح و دقیق افکار و ایده‌ها.
- درک عمیق‌تر متون ادبی: تجزیه و تحلیل ساختار و محتوای متون.
- آمادگی برای آزمون‌ها و کنکور: پاسخگویی صحیح به سوالات مربوط به زبان فارسی.
روش‌های آموزش قلمرو زبانی
- مطالعه کتاب درسی: یادگیری مبانی نظری و قواعد زبان فارسی.
- انجام تمرین و فعالیت‌های کلاسی: بکارگیری آموخته‌ها در قالب تمرینات مختلف.
- مطالعه متون ادبی: تجزیه و تحلیل ساختار زبانی متون ادبی.
- گفتگو و بحث: اشتراک‌گذاری نظرات و ایده‌ها در مورد موضوعات مختلف.
- استفاده از منابع کمک‌آموزشی: کتاب‌های کمک‌درسی، فیلم‌های آموزشی، نرم‌افزارهای آموزشی.
اهمیت قلمرو زبانی
- زبان به عنوان ابزار تفکر: زبان ابزار اصلی تفکر و انتقال اندیشه است.
- اهمیت زبان در زندگی: توانایی برقراری ارتباط موثر در تمام جنبههای زندگی ضروری است.
- نقش زبان در هویت ملی: زبان فارسی یکی از ارکان هویت ملی و فرهنگی ما است.
- تاثیر زبان بر یادگیری: تسلط بر زبان فارسی به درک بهتر سایر دروس کمک می‌کند.
نکات
- قلمرو زبانی با دو قلمرو دیگر (ادبی و فکری) ارتباط تنگاتنگی دارد. درک عمیق هر یک از این قلمروها به درک بهتر دو قلمروی دیگر کمک می‌کند.
- یادگیری زبان فارسی یک فرایند مستمر است. برای تسلط بر این زبان نیاز به مطالعه و تمرین مداوم دارید.
2-قلمرو ادبی
در اینجا، شـیوۀ نویسـنده در بهکارگیری عناصر زیبایی آفرین در سـطحهای زیر، بررسـی
میشود:
ـ سطح موسیقیایی: در این مرحله، متن را از دید بدیع لفظی )وزن، قافیه، ردیف، آرایههای
لفظی و تناسبهای آوایی مانند واجآرایی، تکرار، سجع، جناس و …( بررسی میکنیم؛
ـ سطح بیانی: بررسی متن از دید مسائل علم بیان؛ نظیر تشبیه، استعاره، مجاز و کنایه؛
ـ سـطح بدیـع معنـوی: بازخوانـی متن از دید تناسـبهای معنایـی؛ همچون تضـاد، ایهام،
مراعـات نظیـر و … .
قلمرو ادبی
قلمرو ادبی یکی از سه قلمرو اصلی در درس فارسی است که به بررسی جنبههای زیبایی‌شناختی و هنری زبان فارسی می‌پردازد. این قلمرو شامل آرایههای ادبی، سبک‌های ادبی و نقد ادبی میشود.
آرایههای ادبی
- انواع آرایههای ادبی: تشبیه، استعاره، کنایه، مجاز، تشخیص، تضاد، تناسب، جناس، سجع، موازنه، مبالغه، اغراق، تلمیح، حس‌آمیزی، واجآرایی، قافیه، ردیف.
- کاربرد آرایههای ادبی: آرایههای ادبی به منظور زیباتر و تاثیرگذارتر کردن سخن و انتقال مفاهیم عمیق‌تر به کار می‌روند.
- تحلیل آرایههای ادبی: برای درک عمیق‌تر متون ادبی، لازم است آرایههای ادبی به کار رفته در آنها را شناسایی و تحلیل کنیم.
سبک‌های ادبی
- انواع سبک‌های ادبی: خراسانی، عراقی، آذری، مکتب وقار، سبک بازگشت ادبی، سبک مغرب زمین.
- ویژگیهای سبک‌های ادبی: هر سبک ادبی ویژگیهای خاص خود را از نظر زبان، بیان، محتوا و اندیشه دارد.
- تاثیر سبک ادبی بر متن: سبک ادبی هر متن بر نحوه بیان و انتقال مفاهیم در آن متن تاثیر می‌گذارد.
نقد ادبی
- مفهوم نقد ادبی: نقد ادبی به بررسی و تحلیل آثار ادبی از نظر جنبههای مختلف مانند زبان، محتوا، ساختار و اندیشه می‌پردازد.
- انواع نقد ادبی: نقد سنتی، نقد نو، نقد روان‌کاوانه، نقد جامعه‌شناختی، نقد مارکسیستی، نقد فمینیستی.
- اهداف نقد ادبی: نقد ادبی به منظور درک عمیق‌تر آثار ادبی، کشف لایه‌های پنهان معنا در متن، و ارائه دیدگاه‌های جدید در مورد اثر انجام میشود.
اهداف آموزش قلمرو ادبی
- افزایش آگاهی از زیبایی‌های زبان فارسی: آشنایی با آرایههای ادبی و سبک‌های مختلف به درک بهتر زیبایی‌های زبان فارسی کمک می‌کند.
- تقویت حس زیبایی‌شناختی: مطالعه آثار ادبی و نقد آنها به تقویت حس زیبایی‌شناختی و پرورش ذوق ادبی دانش‌آموزان کمک می‌کند.
- پرورش تفکر انتقادی: نقد ادبی به دانش‌آموزان کمک می‌کند تا با دیدگاه‌های مختلف آشنا شوند و تفکر انتقادی خود را تقویت کنند.
- درک عمیق‌تر فرهنگ و تاریخ: آثار ادبی بازتابی از فرهنگ و تاریخ یک جامعه هستند. مطالعه و نقد آنها به درک بهتر این مفاهیم کمک می‌کند.
روش‌های آموزش قلمرو ادبی
- مطالعه آثار ادبی: خواندن شعر، داستان، و سایر متون ادبی از جمله مهم‌ترین روش‌های آموزش قلمرو ادبی است.
- انجام فعالیت‌های نقد ادبی: دانش‌آموزان می‌توانند با نقد و بررسی آثار ادبی، مهارت‌های خود را در این زمینه تقویت کنند.
- استفاده از منابع کمک‌آموزشی: کتاب‌های کمک‌درسی، فیلم‌های آموزشی، و نرم‌افزارهای آموزشی می‌توانند به یادگیری بهتر قلمرو ادبی کمک کنند.
اهمیت قلمرو ادبی
- نقش ادبیات در زندگی: ادبیات یکی از ارکان مهم فرهنگ و هویت ملی ما است. آشنایی با قلمرو ادبی به درک بهتر ادبیات و نقش آن در زندگی کمک می‌کند.
- تاثیر ادبیات بر تفکر و اندیشه: آثار ادبی می‌توانند بر تفکر و اندیشه ما تاثیر عمیقی بگذارند. مطالعه و نقد آنها به ما کمک می‌کند تا دیدگاه‌های جدیدی راجع به جهان پیدا کنیم.
- لذت بردن از زیبایی‌های زبان: زبان فارسی یکی از زیباترین زبان‌های دنیا است. آشنایی با قلمرو ادبی به ما کمک می‌کند تا از زیبایی‌های این زبان لذت بیشتری ببریم.
نکات
- قلمرو ادبی با دو قلمرو دیگر (زبانی و فکری) ارتباط تنگاتنگی دارد. درک عمیق هر یک از این قلمروها به درک بهتر دو قلمروی دیگر کمک می‌کند.
- یادگیری قلمرو ادبی یک فرایند تجربی است. بهترین راه برای یادگیری این قلمرو، خواندن آثار ادبی و نقد و بررسی آنها است.
3- قلمرو فکری
در ایـن مرحلـه، متـن از نظر ویژگیهای فکری، روحیات، اعتقـادات، گرایشها، نوع نگرش
بـه جهان و دیگر جنبههای فکری،مانند موضوعهای زیر، بررسـی میشـود:
فارسی 1 عینی/ ذهنی، شادیگرا/ غمگرا، خردگرا/ عشقگرا، جبرگرا/ اختیارگرا، خوشبینی/ بدبینی
قلمرو فکری
قلمرو فکری یکی از سه قلمرو اصلی در درس فارسی است که به بررسی محتوا و اندیشه‌های مطرح شده در متون ادبی می‌پردازد. این قلمرو شامل مفاهیم فلسفی، اجتماعی، سیاسی و اخلاقی میشود.
مفاهیم فلسفی
- مفاهیم مربوط به هستی و انسان: هویت انسان، ماهیت زندگی، مرگ، زمان، مکان، و …
- مفاهیم مربوط به علم و معرفت: ماهیت علم، رابطه علم و ایمان، جستجوی حقیقت، و …
- مفاهیم مربوط به اخلاق و فلسفه عملی: معیارهای خوب و بد، عدالت، آزادی، مسئولیت، و …
مفاهیم اجتماعی
- مفاهیم مربوط به جامعه و روابط انسانی: خانواده، طبقات اجتماعی، حقوق و تکالیف افراد، و …
- مفاهیم مربوط به حکومت و سیاست: عدالت اجتماعی، آزادی، قانون، و …
- مفاهیم مربوط به فرهنگ و تمدن: ارزش‌ها، باورها، آداب و رسوم، و …
مفاهیم سیاسی
- مفاهیم مربوط به قدرت و حکومت: انواع حکومت، عدالت، آزادی، و …
- مفاهیم مربوط به حقوق و تکالیف شهروندان: مشارکت سیاسی، اطاعت از قانون، و …
- مفاهیم مربوط به روابط بین‌الملل: صلح، جنگ، دیپلماسی، و …
مفاهیم اخلاقی
- مفاهیم مربوط به خوب و بد: عدالت، صداقت، شجاعت، و …
- مفاهیم مربوط به حقوق و تکالیف: احترام به حقوق دیگران، مسئولیت‌پذیری، و …
- مفاهیم مربوط به فضایل و رذایل: حلم، صبر، قناعت، و …
اهداف آموزش قلمرو فکری
- تقویت تفکر انتقادی: دانش‌آموزان با مطالعه متون ادبی و تحلیل آنها، یاد می‌گیرند که به طور انتقادی به مسائل مختلف فکر کنند.
- پرورش روحیه پرسشگری: مطالعه قلمرو فکری به دانش‌آموزان کمک می‌کند تا در مورد مسائل مختلف سوال بپرسند و به دنبال پاسخ‌های آنها باشند.
- ارتباط ادبیات با زندگی: با درک مفاهیم فکری مطرح شده در متون ادبی، دانش‌آموزان می‌توانند ارتباط بین ادبیات و زندگی را بهتر درک کنند.
- آمادگی برای زندگی: آشنایی با مفاهیم فکری مختلف به دانش‌آموزان کمک می‌کند تا برای زندگی در جامعه‌ای پیچیده و پویا آماده شوند.
روش‌های آموزش قلمرو فکری
- مطالعه آثار ادبی: خواندن شعر، داستان، و سایر متون ادبی از جمله مهم‌ترین روش‌های آموزش قلمرو فکری است.
- بحث و گفتگو: دانش‌آموزان می‌توانند با بحث و گفتگو در مورد مفاهیم فکری مطرح شده در متون ادبی، دیدگاه‌های خود را به اشتراک بگذارند و از دیگران یاد بگیرند.
- انجام فعالیت‌های پژوهشی: دانش‌آموزان می‌توانند با انجام تحقیق و پژوهش در مورد موضوعات مختلف فکری، دانش خود را در این زمینه ارتقا دهند.
اهمیت قلمرو فکری
- نقش ادبیات در تربیت انسان: ادبیات می‌تواند نقش مهمی در تربیت انسان و ارتقای سطح فکری و اخلاقی او داشته باشد.
- تاثیر مفاهیم فکری بر زندگی: مفاهیم فکری مطرح شده در متون ادبی می‌توانند بر نحوه تفکر و رفتار ما در زندگی real تاثیر بگذارند.
- درک عمیق‌تر آثار ادبی: با درک مفاهیم فکری مطرح شده در متون ادبی، می‌توانیم از این آثار لذت بیشتری ببریم و آنها را عمیق‌تر درک کنیم.
نکات
- قلمرو فکری با دو قلمرو دیگر (زبانی و ادبی) ارتباط تنگاتنگی دارد. درک عمیق هر یک از این قلمروها به درک بهتر دو قلمروی دیگر کمک می‌کند.
مجموعه ی گام کلاس (گروه آموزشی مهندس مسعودی) با هدف ارتقاء سطح علمی و موفقیت دانش آموزان متوسطه و همچنین داوطلبان کنکور در سال 1400 تاسیس شد و از بهمن ماه 1400 فعالیت خود را به طور رسمی آغاز کرد . این مجموعه ضمن بهره بردن از کادر اساتید زبده و حرفه ای در کنار جدیدترین تکنولوژی های آموزش آنلاین و آفلاین در حال رقم زدن فصل جدیدی از آموزش دروس مختلف متوسطه و کنکور می باشد
موسس و بنيانگذار سایت گام كلاس استاد امير مسعودى ، مطرح ترين و با سابقه ترين استاد رياضى و فيزيک ايران در آموزش آنلاين و تلويزيونى هستند كه با ارائه سبكى جديد و روش هاى پاسخگويى سريع ، مهم ترین تمایز گام‌کلاس نسبت به ساير موسسات می باشد.
